İnsanın içinde yaşadığı toplumda kabul görmesi ve saygınlık kazanmasını kolaylaştıran sorumluluk duygusunun birçok farklı kaynaklarda değişik tanımları bulunmaktadır.

Sorumluluk duygusu doğumla birlikte değil de daha sonradan sosyal çevreden kazanılan bir duygudur. Çocuğun sorumluluk duygusunun gelişmesi için uygun koşulların sağlanması ve çocuğun sorumluluk alabileceği ortamlar içerisinde yetiştirilmesi önemlidir.

Sorumluluğu geliştirme aktif bir olgudur. Çocuğa aldığı kararların, yaptığı davranışlarının sorumluluğunu alma fırsatı verilmemiş ise o çocuğun sorumluluk duygusunun gelişmesi beklenemez. Çocuklara kendi deneyimlerinin, yaşantılarının sorumluluğunu öğrenme fırsatı sunulmalıdır.

Çocuklara sorumluluk kazandırılmasında ebeveynlerin çocuklar için rol model oluşturması çok önemlidir.

Çocuklara sorumluluk kazandırma yolları;

• Çocuğun kendi başına yaptığı etkinliklerde sözel pekiştireçler ile desteklenmesi. Mesela çocuk yemeğini tek başına yediği zaman ya da ayakkabılarını tek başına giyindiği zaman “Aferin, harikasın.” gibi teşvik ve takdir edici birkaç kelime söylenebilir.

• Çocuklara küçük sorumluluklar vererek onların sosyal hayata girişlerini aktifleştirmek önemlidir. Mesela evde oyuncaklarını toplamasını isteyebilir ya da çöpü atmasını söyleyebilirsiniz.

• Başka sorumluluk kazandırma yöntemi ise çocuğa düzenli olarak görevler verilmesi. Mesela her gün okul dönüşü ödevlerini yapmak gibi düzenli ve istikrarlı görevler verilebilir. Burada özellikle okul çağındaki çocukların anne babaları çocuklarının görevlerini yükleniyorlar. Bu yapılan davranış çocuğun sorumluluk duygusunun gelişmesine olumsuz bir neden olmaktadır. Mesela bir örnek ile açıklayacak olursak okuldan gelmiş bir çocuğun ödevini yapmak istememesinin üzerine uyuması ve bu yüzden de annesinin onun ödevini yapması durumunda çocuk bunu hem alışkanlık haline getirecek hem de bu şekilde bahaneler ile sorumluluklarından kaçacaktır.

Unutmayınki sorumluluk duygusunun çocuklara küçük yaşlardan itibaren kazandırılması önemlidir.

Sorumluluk duygusu gelişmiş olan çocuklar;

– Ödev ve görevlerini yerine getirirler.

– İhtiyacı olan kişilere yardım ederler.

– Kendi kişisel bakımlarını yaparlar.

– Doğru olanı yapar, yanlış yaptıkları bir davranışta ise özür diler, davranışının sorumluluğunu alırlar.

En önemlisi yaşamın içinde bir birey olarak var olabilirler.