Değersizlik kelimesine baktığımızda kelime kökeni olarak değerden gelmektedir. Değersizlik duygusunda mesele kendimize veremediğimiz değerle ilgilidir. Bu duygunun temelleri bebek anne rahmine düşmeden önce annenin bebeğini arzulayışı ile başlar. Anne bebeğini arzulayarak yaşamın içinde bebeğine bir değer atfeder. Ardından hamilelik sürecinde bebeği ile kurduğu bağ, bu dönemde bebeğiyle kurulan ilişkide bebeğine aynaladıkları ile oluşur. Özellikle sosyal çevre ile ilişkinin daha az olduğu, anne ile bağın daha yoğun olduğu ilk 0-1,5 yaş döneminde çocuk kendi değerini annenin gözünden görür. Anne çocuk için bir ayna işlevi görür. Anneden gelen sıcaklık, bağ çocuğun da yaşamın içinde değerli olduğunu hissetmesini sağlar fakat burada annenin çocuğu ile bağ kuramaması, bebeğin anne tarafından o sevgiyi ve sıcaklığı görememesi bebeğin iç dünyasında bir değersizlik duygusu oluşturmaya başlar. Anne rahminde başlayan değer hissi çocuklukta da ebeveynleriyle ve sosyal çevresiyle kurduğu ilişki üzerinden örülmeye devam eder. Çocukluk döneminde sürekli eleştiriye maruz kalma, beğenilmeme, yüksek beklentilerin olması, bu beklentileri karşılayamama  üzerinden çocuk kendini değersiz hisseder çünkü çocuğa verilen his birey olarak değerli olduğu değil, yaptıkları ve yapamadıkları üzerinden değerli ya da değersiz olduğudur. Bu çocuklar çocukluktan çıkıp yetişkinliğe geçtiğinde ise  ilişkilerinde kendini değerli  hissedememe, ilişki içinde karşı taraftan gelen olumsuz davranışlar karşısında kendini suçlama, kendini değersiz hissetme ile devam eden yoğun  bir narsistik kırılma yaşarlar çünkü öteki tarafından istenilmediğini ve arzulanmadığını düşünür. Bu arzulanmama, istenmeme karşısında kişinin benliği bu durumla baş edemez.  Değersizlik duygusunu yoğun hisseden bireyler ilişkilerinde bilinçdışı kendilerini değersiz hissettiren kişileri  seçebildikleri gibi kendilerine değer veren kişileri de seçebilirler ama ilişki içinde karşısındakinin bir çok davranışında kendisine yeterince değer vermediğine dair düşünceler oluşturabilirler. Karşısındakinin ona onay vermediği bir davranışı karşısında kendini değersiz hissedebilirler ya da karşısındakinin başka herhangi bir davranışı değersizlik duygusunu tetikleyebilir.

Değersizlik duygusu tetiklendiğinde kişide depresif bir duygudurum, kaygı problemleri görülebileceği gibi kendine ya da karşısındakine yönelik öfke duygusu da görülebilmektedir.

Çocukluğumuzdan gelen  bu değersizlik hissini dönüştürebilir miyiz? Değişimin adımı fark etmekle başlamaktadır. İlişkilerinizde sürekli kendinizi değersiz hissediyorsanız ya da size değersiz hissettiren ilişkileri tercih ediyorsanız burada bir sorun olduğunu görmek ve terapi desteği almak fark etmenizi ve bunlarla baş etmenizi, ilişki biçimlerinizi değiştirmek için bir adım atmanızı sağlayacaktır.

                                                                                                                                                                                                                            Uzm. Psikolog -Psikodramatist Vesile Çetin Kazak