Eyvah çocuğum okula gitmek istemiyor.

Uzun yaz tatili bitiyor, bu yıl nerdeyse 4 ay süren uzun bir aradan sonra okullar pazartesi günü açılacak. Pek çok çocuk sorunsuz bir şekilde yeni döneme başlayacakken bazı çocuklar için bu stresli günlerin başlangıcı anlamına geliyor olabilir.

Çocuğun okula gitmek istememesi durumu literatürde okul korkusu olarak adlandırılır ve sadece okula yeni başlayan çocuklarda görülen bir durum değildir. Okula sorunsuz başlayan çocuklarda da okul korkusu gelişebilmektedir. Okul Korkusu hem aile hem çocuk hem de okul personeli için stres yaratan bir problemdir.

Okul korkusu yaşayan çocuklar okula gitmek konusunda isteksizdirler, bu isteksizlikleri okula gitme zamanı yaklaştıkça artar. Çocuklar isteksizliklerini sadece sözle değil sinirli tavırları ve ağlama nöbetleri ile de ifade ederler. Durumu daha da zorlaştıran ise psikosomatik şikayetler dediğimiz baş ağrıları, karın ağrıları, bulantı- kusma, iştahsızlık gibi şikayetlerdir. Burada dikkati çeken nokta bu şikayetlerin okula gideceği zaman ortaya çıkması evde olduğu diğer zamanlarda görülmemesidir. Okul korkusu olan çocuklar evde mutlu ve neşelidir. Başarı kaygısı olan uslu ve uyumlu çocuklardır.

Okul korkusunda yapılması gereken en önemli şey çocuğun bir an önce okula geri döndürülmesidir. Özellikle anaokulu çağında yaşanan okula gitmek istememe durumunda veliler çocuğu okuldan alma eğiliminde olabiliyorlar. Bu hareket var olan sorunu çözmediği gibi çocuğa olumsuz davranışlarla istediğini elde etmeyi öğrettiği için yapılmaması gereken bir davranıştır. Ebeveynler bu tür durumlarda kararlı olmalı okula gitmenin onun görevi olduğunu hatırlatmalıdır. Nasıl ki anne baba her gün işe gidiyor, her gün evde yemek ve temizlik yapılıyorsa okula gitme davranışı da çocuğun sorumluluğundadır. Bu sebeple de çocuğa okula gitmek ister misin gibi sorulardan kaçınmak gerekir.

Kaçınılması gereken bir başka şey ise çocuğu okula gitmek istemediği için suçlamaktır. Zaten kaygılı olan bir çocuğu suçlamak işlerin daha da karışmasına sebep olur ve ebeveyn – çocuk ilişkisini bozucu etki yapar. Çocuğa bir yandan sorumlulukları hatırlatılırken bir yandan da okula gitmekle ilgili korku ve kaygıları hakkında konuşulmalıdır. Çocuğun okula gitmek istememesinin sebebi okulda gördüğü bir kötü muamele gibi okuldan kaynaklı bir sorun da olabileceği için çocukla okuldaki günlük yaşantısı ile ilgili konuşmak ve öğretmenle işbirliğine girip, ondan da okuldaki ders dışı zamanlarda ne yaptığını öğrenmek yararlı olacaktır.

Okul korkusunda bilinmesi gereken en önemli şeylerden biri bu davranışın okul ya da çocuk kaynaklı olmasından ziyade aile kaynaklı bir sorun olduğudur. Burada sorunun temeli okula gitmek istememekten ziyade anneden ayrılmak istememektir. Özellikle okula yeni başlayan çocuklarda eğer anne çocuğun okula başlamasına dair kaygılıysa bu kaygısını istemeden dolaylı yollarla çocuğa hissettirecektir. Anne kaygılandığı zaman çocuk da kendisinin güvenilir bir ortamda olmadığını düşünebilir.

Bu sebeple çocuğun okula gideceği gün olağanüstü bir şey varmış gibi davranmamak ve o günü sıradan bir gün gibi yaşamak daha yararlı olacaktır. Buna ek olarak evdeki çatışmalı bir ortam ya da küçük kardeşi anne ile yalnız bırakmak istememe de çocuğun aklının evde kalmasına sebep olabilir.

Okul korkusu basit bir sorun gibi başlar eğer zamanında müdahele edilip çözülmezse çocuğun ilerideki sosyal ve duygusal yaşamını ve akademik başarısını etkileyen önemli bir sorun haline gelebilir. Bu sebeple ebeveynler bu konuda dikkatli olmalıdır. Okul korkusu çocuk, aile, öğretmen ve çocuk doktoru işbirliğinde çözülmesi gereken bir sorundur. Eğer sorun çözülememişse vakit kaybetmeden bir uzmandan yardım almak ve sorunu büyümeden çözmek önemlidir.

Kaynakça;

1. Fremont W P; School Refusal in Children and Adolescent; American Family Psysıcıan; 68(8)

2. Saygılı S; Çocuklarda Davranış Bozuklukları; İstanbul Türdav yayın grubu

3. Sosyal Ş, Bodur Ş; Bir Büyüme Masalı Okul Korkusu; Türk Tabipler Birliği Dergisi (2004) 13(6)

Uzm. Psk. Ebru Sakız Kuyucu