Aile, anne baba ve çocuklardan oluşan bir sosyal sistemdir. Bu sistemde her birey diğerini etkiler ve ondan etkilenir. Aile başlı başına bir sosyal sistem olmakla birlikte kendi içinde üç alt sisteme ayrılır. Evlilik alt sistemi, ebeveyn çocuk alt sistemi ve kardeşler alt sistemi. Bu alt sistemlerden evlilik alt sisteminde mevcut olan bir çatışma ya da kavga durumu diğer alt sistemleri de etkiler.
Eşler arası tartışmalar kavgalar her evde görülen genel bir olaydır. Bu kavgalar ufak tartışmalardan şiddetli kavgalara kadar gidebilen farklı yoğunluklarda yaşanabilmektedir. Çocuklar aile içinde yaşanan bu kavgaya çeşitli tepkiler vermektedirler. Cummings ve Davies (1994) evlilik çatışmasına maruz kalan çocuklarda görülen çeşitli tepkileri davranışsal, bedensel ve duygusal tepkiler olarak sınıflandırmışlardır.
Davranışsal tepkiler: Öfke ortamına maruz kaldıklarında çocuklar sıklıkla sıkıntı ile tepki vermektedirler. Ağlama, donma, yüzde ıstırap, çeşitli vücut hareketleri sıklıkla görülen davranışsal tepkilerdir.
Bedensel Tepkiler: Yetişkinler arası kızgınlık çocuklardaki davranışsal, duygusal, bilişsel uyarımların yanında bedensel uyarımlarda meydana getirmektedir. Özellikle kalp hızı değişimleri, kan basıncı ve derinin iletkenliği gibi motor tepkiler gözlenmektedir.
Duygusal Tepkiler: Çocuklar sıklıkla üzüntü ve öfke tepkisi vermişlerdir. Küçük çocuklar bazen tepki olarak korku tanımlamışlardır. Diğer duygusal tepkiler ise suçluluk, utanç ve endişe olarak sınıflandırılabilir.
Çatışmanın sıklığı ve yoğunluğu arttıkça çocukların bu tepkileri çeşitli psikolojik problemlere dönüşebilmektedir. Evlilik çatışmasının çocukta görülen anksiyete ve depresyon gibi içselleştirme problemlerini, öfke ve saldırganlık gibi dışsallaştırma problemlerini, çocuğun sosyal uyumunu, ders başarısını etkilediği bilinmektedir.
Ancak evlilik çatışması ve çocuklarda görülen psikolojik problemler arasındaki ilişki çok basit bir neden sonuç ilişkisi değildir. Bazı çocuklar eşler arası çatışmaya maruz kalmalarına rağmen bu deneyimin olumsuz etkileri ortaya çıkmamıştır. Bütün çocuklar çatışmadan aynı şiddetle etkilenmemektedir. Bazı çocuklar şiddetli uyum problemleri yaşarken bazı çocuklar bu durumu umursamıyor gözükmekte bazıları ise çok az etkilenmektedir.
Bu noktada araştırmalar evlilik çatışmasına maruz kalma ve çocuklarda görülen davranış problemleri arasında bazı aracı faktörler olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda bağlanma, ebeveyn çocuk çatışması, çocukta başa çıkma stratejileri, çocuğun ebeveyn çocuk ilişkisi ile ilgili içsel temsilleri, mizaç, cinsiyet, çocukların kendilerini suçlaması, anne ve babanın çocuğa yönelik kabul ve red algısı ve çocuğun duygusal güvenlik hissi gibi pek çok değişken çocukta görülebilecek olumsuz etkileri arttırmakta ya da azaltmaktadır.
Görüldüğü gibi anne baba kavgası , çatışmasının çocuklar üzerinde etkisini değerlendirmek için bu çok boyutlu yapıyı göz önünde bulundurmak gerekir. Ancak bu şekilde çocukların çatışmaların olumsuz etkilerinden korunması mümkün olacaktır.
EREL,O., BURMAN.B.:1995“İnterrelatedness of marital relations and parent child relations:A meta-analytic review” Psychological Bulletin, 118,108-132
CUMMİNGS,E.M.,DAVİES,P.: 1994.“Children and Marital Conflict:The İmpact of The Family Dispute and Resolution” Newyork: The Guilford Press
FİNCHAM,F.: 1998“Child Development end Marital Relations” Child Development,69,543-574
CUMMİNGS,E.M., SCHERMERHORN, A.C.,DAVİES, P.T.,MOREY, M.C.G.,CUMMİNGS,C.S.: 2006.“İnterparental Discord and Child Adjustment: Prospective İnvestigations of Emotional Security as an Explanatory Mechanism”, Child development, 77(1),132-152
